Pijpenmaker te Gouda

Pijpenkop: 1850 - 1900
Vindplaats: Omgeving Gouda
Model: Ovoide
Reliëfmerk: Fortuin / Hoop / Wapen van Gouda
Tekst: PER ASPERA AD ASTRA
Hielmerk: Fortuin
Bijmerk: Wapen van Gouda aan beide zijden
Pijpenmaker: Jan van Baalen of Gerardus Johannes van Baalen
Verzameling: Freek Mayenburg van Groenehartvertellingen

Op de linkerzijde van de ketel zien we De Fortuin balancerend op een bal met een wimpel boven haar hoofd. De Fortuin was al bekend bij de romeinen als de godin Fortuna, dochter van de god Jupiter. Zij was de godin van geluk en ongeluk. Het balanceren op een bal is een teken van onzekerheid van het menselijk lot.

Op de rechterzijde van de ketel zien we de goddelijke deugd De Hoop staan met in haar rechterhand een anker en op haar linkerhand een duif. De Hoop is één van de drie bovennatuurlijke of goddelijke deugden uit het katholieke geloof. Zij maakte deel uit van de drie bovennatuurlijke of goddelijke deugden Geloof, Hoop en Liefde. De Hoop zien we vaak terug op haardplaten en op gevelstenen.

Op de voorzijde van de ketel zien we het wapen van Gouda met de tekst "PER ASPERA AD ASTRA" De Latijnse spreuk komt vanaf 1691 voor bij het wapen van Gouda maar werd vanaf 1750 standaard. PER ASPERA AD ASTRA betekent letterlijk door de doornen naar de sterren, oftewel van de armoede naar de rijkdom.

Deze pijp stond symbool voor een voorspoedige handel.

Meer informatie over de pijpenmaker Jan van Baalen